Anlaşmalı boşanma, çiftlerin karşılıklı olarak boşanma konusunda hemfikir oldukları, bu süreçte nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konularda uzlaşarak boşandıkları bir hukuki süreçtir. Anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davasına göre daha hızlı ve kolay sonuçlanır çünkü taraflar mahkemeye sundukları anlaşmalı boşanma protokolü ile birlikte tüm detaylarda anlaşmaya varmış olurlar.
Evlilik Süresi: Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için çiftin en az 1 yıldır evli olması gerekmektedir. Bu şart, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinde belirtilmiştir.
Tarafların Mahkemede Birlikte Beyan Vermesi: Eşler, boşanma konusunda anlaşmalı olduklarını mahkemede bizzat ifade etmelidirler. Bu, tarafların özgür iradeleriyle boşanma kararını verdiklerinin mahkeme huzurunda da doğrulanması anlamına gelir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü: Eşler arasında yapılmış ve her iki tarafın da kabul ettiği bir protokol olmalıdır. Bu protokolde nafaka, çocukların velayeti, mal paylaşımı gibi tüm konularda mutabakat sağlanmış olmalıdır.
Anlaşmalı Boşanma Süreci:Protokol Hazırlığı: Öncelikle çift, anlaşmalı boşanma protokolünü hazırlar. Bu protokolde, boşanma ile ilgili tüm konular üzerinde uzlaşıldığı belirtilir.
Dava Açılması: Hazırlanan protokol ile birlikte aile mahkemesine başvurarak anlaşmalı boşanma davası açılır.
Mahkemeye Çıkma: Dava açıldıktan sonra, mahkeme bir duruşma günü belirler. Bu duruşmada, eşler protokolü kabul ettiklerini beyan ederler.
Boşanma Kararının Verilmesi: Mahkeme, protokolü ve tarafların beyanlarını inceledikten sonra boşanma kararı verir.
Kararın Kesinleşmesi: Mahkemenin verdiği boşanma kararı, taraflara tebliğ edildikten sonra kesinleşir ve nüfus kütüğüne işlenir.
Hızlı Süreç: Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanma davalarına göre çok daha hızlı sonuçlanır.
Maliyet: Süreç, çekişmeli boşanma davasına göre daha az maliyetlidir.
Stres Azalması: Tarafların tüm konularda uzlaşması, süreç boyunca yaşanabilecek olası gerilimleri minimize eder.
Uzlaşma Zorunluluğu: Her iki tarafın da tüm konularda anlaşmaya varması gerektiği için bu süreç, uzlaşma sağlanamazsa mümkün olamaz. Anlaşmalı boşanma, çiftler arasında dostane bir şekilde sürecin tamamlanmasına olanak tanır ve her iki taraf için de hukuki güvence sağlar. Ancak bu süreçte, her iki tarafın da haklarını koruyacak şekilde bir protokol hazırlaması önemlidir. Bu nedenle bir avukattan yardım almak genellikle tavsiye edilir.
Evlilik birliklerini devam ettirmeme kararı alan eşler hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolü ile birlikte yetkili Aile Mahkemesine dilekçe sunarak anlaşmalı boşanma davası açabilirler. Ardından mahkeme tarafından taraflara duruşma gününü bildirir tebligat gönderilir.
Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin evliliklerini sona erdirme konusunda karşılıklı olarak anlaştıkları hususları yazılı olarak düzenledikleri bir belgedir. Bu protokol, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166/3 maddesi gereğince, anlaşmalı boşanma davasının temelini oluşturur. Protokol, tarafların boşanma sürecinde mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konularda vardıkları mutabakatı içerir ve mahkemeye sunulur. Mahkeme, bu protokolü uygun bulduğu takdirde tarafların boşanmasına karar verir.
Anlaşmalı boşanma protokolü, taraflar arasında bir sözleşme niteliği taşır. Tarafların serbest iradeleriyle ve eşit koşullarda verdikleri rızaya dayanarak hazırlanır. Mahkemeye sunulacak olan bu protokol, hâkimin onayı ile hukuki geçerlilik kazanır ve mahkeme kararıyla birlikte icra edilebilir hale gelir.
Protokolün, anlaşmalı boşanmanın şartlarını yerine getirebilmesi için belirli unsurları içermesi gerekmektedir. Bunlar şunlardır:
a. Tarafların Kimlik Bilgileri
Protokolün başında, tarafların tam adları, T.C. kimlik numaraları, adresleri gibi kimlik bilgileri yer almalıdır. Bu, tarafların kim olduklarının açıkça belirlenmesi için gereklidir.
b. Boşanma Konusunda Anlaşma
Tarafların, evlilik birliğinin sona erdirilmesi konusunda karşılıklı olarak mutabık kaldıklarını açıkça beyan etmeleri gerekir. Bu beyan, genellikle “Taraflar, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını kabul etmekte ve karşılıklı olarak boşanmayı talep etmektedirler.” şeklinde ifade edilir.
c. Velayet ve Çocuklarla İlgili Düzenlemeler
Eğer tarafların ortak çocukları varsa, bu çocukların velayetinin kime verileceği, diğer ebeveynin çocukla kişisel ilişkisinin nasıl düzenleneceği protokolde yer almalıdır. Ayrıca, çocuğun eğitimi, sağlığı ve diğer bakım ihtiyaçlarına ilişkin hususlar da bu bölümde düzenlenebilir.
Örnek: “Tarafların ortak çocukları olan [çocuğun adı ve doğum tarihi]’nın velayeti anne/baba [velayeti alacak tarafın adı]’ya bırakılmıştır. Diğer ebeveyn, çocukla her ayın ilk ve üçüncü hafta sonu, bayramlar ve yaz tatillerinde belirlenen günlerde kişisel ilişki kuracaktır.”
d. Nafaka Düzenlemeleri
Tarafların birbirlerine ya da çocuklarına ödeyecekleri nafaka konusunda mutabık kalmaları gerekir. Nafaka miktarı, ödeme şekli ve süresi protokolde net bir şekilde belirtilmelidir.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrası ekonomik olarak yoksulluğa düşecek tarafa ödenecek nafaka.
İştirak Nafakası: Çocuğun bakım ve eğitim giderleri için velayeti almayan ebeveynin ödeyeceği nafaka.
Örnek: “Tarafların müşterek çocukları için [nafaka alacak tarafın adı]’ya aylık [miktar] TL iştirak nafakası ödenecektir. Bu nafaka her yıl [oran] oranında artırılacaktır.”
e. Maddi ve Manevi Tazminat
Tarafların birbirlerine ödeyecekleri maddi veya manevi tazminat tutarları bu bölümde belirtilmelidir. Tazminat talebi yoksa, bu durum da protokolde açıkça ifade edilmelidir.
Örnek: “Taraflar birbirlerinden herhangi bir maddi veya manevi tazminat talebinde bulunmamaktadırlar.”
f. Mal Rejimi ve Mal Paylaşımı
Tarafların, evlilik süresince edinilen malların paylaşımı konusunda vardıkları anlaşma protokolde yer almalıdır. Bu bölümde, taşınır ve taşınmaz malların nasıl paylaşılacağı, banka hesapları, araçlar ve diğer değerli varlıkların durumu belirtilir.
Örnek: “Taraflar, evlilik birliği içinde edinilen [malın tanımı]’nın [taraf adı] üzerinde kalmasında mutabık kalmışlardır.”
g. Dava ve Masrafların Paylaşımı
Protokolde, boşanma davası süresince yapılacak olan yargılama giderleri, avukatlık ücretleri ve diğer masrafların nasıl paylaşılacağına ilişkin hükümler bulunmalıdır.
Örnek: “Taraflar, dava masraflarını ve vekalet ücretlerini kendileri karşılayacaklardır.”
h. Protokolün Bağlayıcılığı
Protokolde, tarafların bu belgedeki düzenlemelere uymayı taahhüt ettikleri ve protokolün mahkeme kararı ile icra edilebilir hale geleceği belirtilmelidir.
Örnek: “Taraflar, işbu protokolde yer alan tüm maddelerin bağlayıcılığını kabul ettiklerini ve bu protokolün mahkemece onaylanmasını talep ettiklerini beyan ederler.”
3. Protokolün Hazırlanması ve Sunulması
Protokol, tarafların veya avukatlarının birlikte hazırladığı bir belgedir. Hazırlanan protokol, taraflarca imzalanır ve boşanma davası dilekçesi ile birlikte aile mahkemesine sunulur. Mahkeme, tarafların iradesini doğrulamak için duruşma yapar ve protokolü inceleyerek onaylar. Protokol mahkeme tarafından uygun bulunursa, mahkeme bu protokol doğrultusunda boşanma kararı verir.
4. Protokolün İptali veya Değiştirilmesi
Taraflar, protokolün mahkemece onaylanmasından önce karşılıklı rıza ile protokolde değişiklik yapabilirler. Ancak, mahkeme kararıyla onaylanmış bir protokolün değiştirilmesi ya da iptali, sadece tarafların yeniden anlaşması veya dava açılması yoluyla mümkündür.
Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların boşanma sürecinde her iki tarafın da haklarını koruyacak şekilde hazırlanması gereken önemli bir belgedir. Protokol, tarafların iradelerini doğru şekilde yansıtmalı, boşanma sonrası olası uyuşmazlıkları önleyecek netlikte olmalı ve yasal gerekliliklere uygun olarak düzenlenmelidir. Bu protokol, mahkemece onaylandığında hukuki bağlayıcılığı olan ve icra edilebilir bir nitelik kazanır.
Evlilik birliklerini devam ettirmeme kararı alan eşlerden birinin ya da her ikisinin de avukatının bulunması, tarafların duruşmaya gelme zorunluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Tarafların avukatları bulunsa dahi, kendilerinin de mahkemede hakim karşısında boşanmak istediklerini beyan etmeleri gerekmektedir.
Evlilikleri en az 1 yıl sürmüş olmalıdır. Hâkim tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmelidir. Boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur
Anlaşmalı boşanma davasında dikkat edilmesi gereken hususlar, hem dava sürecinin doğru yürütülmesi hem de tarafların haklarının korunması açısından büyük önem taşır. Aşağıda, anlaşmalı boşanma davasında dikkat edilmesi gereken temel noktalar sıralanmıştır:
1. Mutabakat ve Rıza
Karşılıklı Rıza: Anlaşmalı boşanma davası, her iki tarafın da boşanma konusunda tam bir mutabakata varmış olmasını gerektirir. Bu nedenle, tarafların boşanma, mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konularda tamamen uzlaşmış olmaları gerekir.
Protokolün Hazırlanması: Tarafların üzerinde anlaştığı tüm hususları içeren bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmalıdır. Protokol, hem tarafların iradelerini yansıtmalı hem de hukuki geçerliliğe sahip olmalıdır.
2. Evlenme Süresi
En Az Bir Yıllık Evli Olma Şartı: Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için tarafların en az bir yıldır evli olmaları gerekmektedir. Bir yıldan kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir; bu durumda çekişmeli boşanma davası açılması gerekir.
3. Anlaşmalı Boşanma Protokolü
Protokolün İçeriği: Protokolde, boşanmanın tüm hukuki sonuçları, yani mal paylaşımı, nafaka, velayet, tazminat gibi konular ayrıntılı ve net bir şekilde düzenlenmelidir.
Protokolün İmzalanması: Protokol, her iki tarafça da imzalanmalı ve mahkemeye sunulmalıdır. İmza aşamasında tarafların özgür iradeleriyle hareket ettiğinden emin olunmalıdır.
Protokolde Anlaşmazlık Olmaması: Protokol maddelerinde taraflar arasında herhangi bir anlaşmazlık olmamalıdır. Anlaşmazlık durumunda, anlaşmalı boşanma gerçekleşmeyecektir.
4. Duruşmaya Katılım
Her İki Tarafın da Katılması: Anlaşmalı boşanma duruşmasına her iki tarafın da bizzat katılması zorunludur. Tarafların duruşmada, boşanma ve protokol şartlarını kabul ettiklerini sözlü olarak ifade etmeleri gerekmektedir.
Duruşma Sırasında Beyan: Taraflar, hâkim huzurunda protokolde belirtilen tüm hususları kabul ettiklerini açıkça beyan etmelidirler. Bu beyan, protokolün geçerliliği açısından önemlidir.
5. Çocuklar ve Velayet
Velayet Düzenlemesi: Evlilikten doğan çocukların velayeti konusunda tarafların uzlaşmış olması gerekir. Velayetin kime bırakılacağı, diğer ebeveynin çocukla ilişkisi, nafaka miktarı gibi hususlar net bir şekilde belirlenmelidir.
Çocuğun Menfaati: Velayet düzenlemelerinde çocuğun üstün menfaati gözetilmelidir. Mahkeme, protokolde belirtilen velayet düzenlemesini çocuğun menfaatine uygun bulmazsa, anlaşmalı boşanma kabul edilmeyebilir.
6. Maddi Konular
Mal Paylaşımı: Tarafların evlilik süresince edindikleri malların nasıl paylaşılacağı konusunda tam bir uzlaşıya varmaları gerekmektedir. Malların kime ait olacağı, taşınır ve taşınmaz malların durumu protokolde ayrıntılı olarak belirtilmelidir.
Nafaka ve Tazminat: Yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve maddi/manevi tazminat konularında taraflar arasında anlaşma sağlanmalıdır. Protokolde, nafaka miktarı ve ödeme şekli gibi hususlar açıkça belirtilmelidir.
7. Davanın Hızlı ve Sorunsuz İlerlemesi
Dava Dilekçesinin ve Protokolün Doğru Hazırlanması: Dava dilekçesi ve anlaşmalı boşanma protokolü, hukuki açıdan eksiksiz ve hatasız bir şekilde hazırlanmalıdır. Hatalı veya eksik belgeler, davanın uzamasına veya reddine yol açabilir.
Hukuki Destek: Sürecin sorunsuz ilerlemesi için, tarafların bir avukattan hukuki danışmanlık alması önerilir. Avukatlar, protokolün doğru hazırlanmasını ve dava sürecinin usulüne uygun yürütülmesini sağlar.
8. Protokolün Mahkeme Tarafından Onaylanması
Mahkeme İncelemesi: Mahkeme, anlaşmalı boşanma protokolünü inceleyerek, tarafların rızası ile hazırlanıp hazırlanmadığını ve içeriğinin kanuna uygun olup olmadığını değerlendirir. Hâkim, protokoldeki düzenlemeleri uygun bulmazsa, değişiklik yapılmasını talep edebilir veya davayı reddedebilir.
Mahkeme Kararının Kesinleşmesi: Mahkeme, protokolü onaylar ve tarafların boşanmasına karar verir. Kararın kesinleşmesiyle birlikte taraflar arasında boşanma gerçekleşir.
9. Kararın İcrası
Kararın Uygulanması: Mahkeme kararı ile boşanma kesinleştikten sonra, protokolde yer alan tüm hükümlerin icra edilmesi gerekmektedir. Nafaka ödemeleri, mal paylaşımı gibi hükümlerin zamanında ve doğru şekilde yerine getirilmesi önemlidir.
Anlaşmalı boşanma davası, tarafların karşılıklı rızası ve uzlaşmasıyla hızlı ve sorunsuz bir şekilde sonuçlanabilen bir süreçtir. Ancak, bu süreçte her iki tarafın da haklarının korunması ve ileride herhangi bir hukuki sorunla karşılaşmamak için yukarıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi önemlidir. Tarafların avukat yardımı alarak bu süreci yürütmeleri, hak kayıplarını önleyebilir ve davanın sorunsuz bir şekilde sonuçlanmasını sağlar.
Tarafların hazırladığı anlaşmalı boşanma protokolü ile birlikte, aile mahkemesine başvuruyla dava süreci resmen başlar. Dava açıldıktan sonra, mahkeme taraflara bir duruşma tarihi verir. Bu tarih, mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genellikle birkaç hafta içinde bir tarih belirlenir. Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların bizzat duruşmada hazır bulunmaları zorunludur. Duruşmada hâkim, tarafların boşanma ve protokol hükümleri konusunda anlaştıklarını teyit eder. Hâkim, tarafların iradelerinin serbestçe oluştuğuna kanaat getirirse, aynı duruşmada boşanma kararını verir. Bu durumda, boşanma kararı duruşma günü alınmış olur. Hâkim tarafından verilen boşanma kararı, taraflara yazılı olarak tebliğ edilir. Bu tebligat, kararın taraflara resmi olarak iletilmesi anlamına gelir. Kararın kesinleşmesi için, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta (15 gün) içerisinde tarafların istinaf (temyiz) yoluna başvurmaması gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma davalarında genellikle taraflar bu süreyi bekler ve istinaf başvurusu yapmazlar. Eğer taraflar, bu 15 günlük süre içerisinde istinaf başvurusunda bulunmazlarsa, karar kesinleşir. Kararın kesinleşmesiyle birlikte, taraflar hukuken boşanmış sayılır. Mahkeme, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra, kararı nüfus müdürlüğüne bildirir. Nüfus müdürlüğü, tarafların medeni durumunu resmi kayıtlara işler. Bu işlem, boşanmanın resmi olarak tescil edilmesi anlamına gelir.
Boşanma Tarihi
Fiili Boşanma Tarihi: Boşanma kararı duruşma günü hâkim tarafından verildiği için, taraflar bu duruşma günü itibariyle fiilen boşanmış sayılır.
Resmi Boşanma Tarihi: Hukuki açıdan boşanma, kararın kesinleşmesiyle resmileşir. Kararın kesinleşme tarihi, nüfus kayıtlarına boşanma tarihi olarak geçer.
Özetle:
Anlaşmalı boşanma davasında, taraflar mahkeme huzuruna çıktıkları duruşma günü fiilen boşanmış sayılırlar. Ancak bu boşanmanın hukuken geçerli olması ve nüfus kayıtlarına işlenmesi için, kararın kesinleşmesi (yaklaşık 15 günlük süre) gereklidir. Bu süre sonunda, taraflar resmi olarak boşanmış olurlar.
Türk hukuk sistemine göre, anlaşmalı boşanma için, evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekmektedir. Eğer evlilik süreniz bir yılını doldurmamışsa, anlaşmalı boşanma talebinde bulunmanız mümkün olmayabilir. Bu durumda, çekişmeli boşanma davası açmanız gerekebilir ve bu süreçte boşanmanın nedenleri, mal paylaşımı gibi konular mahkeme tarafından değerlendirilir.
Ancak hukuki süreçler ve düzenlemeler zamanla değişebilir, bu yüzden en güncel ve doğru bilgiyi almak için bir aile hukuku avukatına danışmanızda fayda vardır.
Anlaşmalı boşanma davasında her iki tarafın da davayı açması gerekmez. Tek bir taraf boşanma davası açabilir ve diğer tarafın da bu durumu kabul etmesi yeterlidir. İşte süreç genellikle şu şekildedir:
Başvuru: Anlaşmalı boşanma davasını açmak isteyen taraf, aile mahkemesine başvurur. Bu taraf “davacı” olarak adlandırılır.
Protokol: Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolünü (boşanmanın mali ve hukuki sonuçlarını düzenleyen bir belge) hazırlayıp imzalarlar. Bu protokol, nafaka, mal paylaşımı, çocukların durumu gibi konuları içermelidir.
Cevap ve Onay: Davalı taraf (diğer eş), davayı ve protokolü onaylar. Eğer davalı taraf protokolü imzalamışsa, dava süreci hızlanır.
Mahkeme Kararı: Mahkeme, tarafların anlaşmalı boşanma talebini değerlendirir ve gerekli görürse duruşma yapar. Tarafların boşanma protokolünü ve anlaşmalarını onaylamasının ardından, mahkeme boşanma kararı verir.
Özetle, anlaşmalı boşanma davası açan tarafın diğer eşin de onayını alması gereklidir, ancak sadece bir taraf mahkemeye başvurabilir.
